Λέω να γκρινιάξω λίγο σήμερα.
Προσπαθώ τον τελευταίο καιρό να αναπληρώσω τα κενά απ' όλες τις ταινίες που δεν είδα τον χειμώνα. Έτσι παρακολούθησα χθες σε κάποιο θερινό το Ζωή σαν Τριαντάφυλλο του Olivier Dahan, μια ταινία που η ιστορία της βασίζεται στη ζωή της μεγάλης γαλλίδας τραγουδίστριας Edith Piaf. Όπως είναι φυσικό (για μια ταινία με τέτοιο θέμα) τα τραγούδια που ακούγονταν και πολλά ήταν και οργανικά δεμένα με την ουσία του έργου. Και κάπου εκεί αρχίζει το πρόβλημα: ΔΕΝ ξέρω Γαλλικά!
Επειδή λοιπόν δεν ξέρω Γαλλικά (ντροπή μου!) περιμένω απ' τον καλό κύριο ή την καλή κυρία που έχει αναλάβει την επιμέλεια υποτιτλισμού της ταινίας να με διαφωτίσει. Αμ δε! Όλα τα τραγούδια της ταινίας παρέμειναν αμετάφραστα εκτός από ένα, που για κάποιον λόγο μεταφράστηκαν δυό-τρεις στίχοι του μόνο, και το τελευταίο που μέχρι και η υποτιτλίστρια κατάλαβε (επιτέλους) πόσο κρίσιμο ήταν για την πλοκή... Έκρινε δηλαδή και αποφάσισε μόνη της για ποιά τραγούδια είναι χρήσιμη η κατανόηση της σημασίας τους και για ποιά όχι.
Ομολογώ ότι δε γνωρίζω υπό ποιές συνθήκες δουλεύουν αυτοί οι άνθρωποι και επιπλέον αναγνωρίζω πόσο δύσκολη δουλειά είναι η μετάφραση των στίχων. Όμως επειδή υπάρχουν περιπτώσεις που φαίνεται να γίνεται μεγαλύτερη προσπάθεια από άλλες, έχω φτάσει στο συμπέρασμα ότι είναι θέμα ευσυνειδησίας του κάθε επαγγελματία. Για παράδειγμα στο The Wall του Allan Parker έχω δει δύο διαφορετικές βερσιόν με ελληνικούς υπότιτλους: στη μία υπήρχε μετάφραση των τραγουδιών και στη δεύτερη όχι. Φυσικά η μετάφραση δε διεκδικούσε ποιητικό βραβείο και μερικές φορές μπορεί να γινόταν αστεία, αλλά για κάποιον που δεν ήξερε αγγλικά ή δεν ήταν εξοικειωμένος με το έργο εν γένει ήταν μια πολύ καλή βοήθεια. Εξάλλου αν δεν υποτιτλίσει κανείς τα τραγούδια στο The Wall τι θα υποτιτλίσει? Τις δέκα αράδες διαλόγου?
Τέλος πάντων, οπωσδήποτε ακόμα κι ο χειρότερος υποτιτλισμός είναι προτιμότερος απ' τις μεταγλωττίσεις (μπρρρ) που επιλέγουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Άφήστε που εάν γνωρίζεις και τη γλώσσα ρίχνεις και πολύ γέλιο με τις γκάφες!
(Θυμάμαι στο Small Time Crooks, όταν μπροστά από έναν πίνακα ο Hugh Grant ρωτάει τον Woody Allen και τη γυναίκα του αν αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ ενός Τιντορέτο και ενός προηγούμενου πίνακα που είχαν δει, ο Woody απαντάει με σιγουριά ότι η διαφορά βρίσκεται στο κάδρο (frame)! κάνοντας μάλιστα και την χαρακτηριστική κίνηση με τα χέρια του. O τύπος όμως που έκανε τον υποτιτλισμό για κάποιον, ανεξήγητο, λόγο πληροφορούσε όσους δε γνωρίζαν αγγλικά ότι ο Woody εντόπιζε την διαφορά των δύο πινάκων στην φλόγα (flame)!!! Τι να πει κανείς...)
Επειδή λοιπόν δεν ξέρω Γαλλικά (ντροπή μου!) περιμένω απ' τον καλό κύριο ή την καλή κυρία που έχει αναλάβει την επιμέλεια υποτιτλισμού της ταινίας να με διαφωτίσει. Αμ δε! Όλα τα τραγούδια της ταινίας παρέμειναν αμετάφραστα εκτός από ένα, που για κάποιον λόγο μεταφράστηκαν δυό-τρεις στίχοι του μόνο, και το τελευταίο που μέχρι και η υποτιτλίστρια κατάλαβε (επιτέλους) πόσο κρίσιμο ήταν για την πλοκή... Έκρινε δηλαδή και αποφάσισε μόνη της για ποιά τραγούδια είναι χρήσιμη η κατανόηση της σημασίας τους και για ποιά όχι.
Ομολογώ ότι δε γνωρίζω υπό ποιές συνθήκες δουλεύουν αυτοί οι άνθρωποι και επιπλέον αναγνωρίζω πόσο δύσκολη δουλειά είναι η μετάφραση των στίχων. Όμως επειδή υπάρχουν περιπτώσεις που φαίνεται να γίνεται μεγαλύτερη προσπάθεια από άλλες, έχω φτάσει στο συμπέρασμα ότι είναι θέμα ευσυνειδησίας του κάθε επαγγελματία. Για παράδειγμα στο The Wall του Allan Parker έχω δει δύο διαφορετικές βερσιόν με ελληνικούς υπότιτλους: στη μία υπήρχε μετάφραση των τραγουδιών και στη δεύτερη όχι. Φυσικά η μετάφραση δε διεκδικούσε ποιητικό βραβείο και μερικές φορές μπορεί να γινόταν αστεία, αλλά για κάποιον που δεν ήξερε αγγλικά ή δεν ήταν εξοικειωμένος με το έργο εν γένει ήταν μια πολύ καλή βοήθεια. Εξάλλου αν δεν υποτιτλίσει κανείς τα τραγούδια στο The Wall τι θα υποτιτλίσει? Τις δέκα αράδες διαλόγου?
Τέλος πάντων, οπωσδήποτε ακόμα κι ο χειρότερος υποτιτλισμός είναι προτιμότερος απ' τις μεταγλωττίσεις (μπρρρ) που επιλέγουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Άφήστε που εάν γνωρίζεις και τη γλώσσα ρίχνεις και πολύ γέλιο με τις γκάφες!
(Θυμάμαι στο Small Time Crooks, όταν μπροστά από έναν πίνακα ο Hugh Grant ρωτάει τον Woody Allen και τη γυναίκα του αν αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ ενός Τιντορέτο και ενός προηγούμενου πίνακα που είχαν δει, ο Woody απαντάει με σιγουριά ότι η διαφορά βρίσκεται στο κάδρο (frame)! κάνοντας μάλιστα και την χαρακτηριστική κίνηση με τα χέρια του. O τύπος όμως που έκανε τον υποτιτλισμό για κάποιον, ανεξήγητο, λόγο πληροφορούσε όσους δε γνωρίζαν αγγλικά ότι ο Woody εντόπιζε την διαφορά των δύο πινάκων στην φλόγα (flame)!!! Τι να πει κανείς...)
Υ.Γ. Η γελοιογραφία είναι γι' άλλη μια φορά απ' το cartoonstock.com.
4 comments:
Αν - λόγω δουλειάς - έχεις έστω και ελάχιστη σχέση με το χώρο, είσαι μονίμως στα όρια της τρέλας. Το κορυφαίο δείγμα παράνοιας του υποτιτλισμού κατ'εμένα υπήρξε το V for Vendetta. Δεν ήξερα αν έπρεπε να κλάψω ή να γελάσω.
Φίλε Frank, θα έχεις σίγουρα προσέξει ότι οι μεταφράσεις στην τηλεόραση και σε ορισμένα DVD είναι ακόμη χειρότερες. Δράμα, ειδικά όταν η ταινία είναι σε μια άγνωστη γλώσσα όπως τα σουηδικά, είσαι στο έλεος του μεταφραστή....
Σίγουρα όταν αναφέρομαι στους προβληματικούς υποτιτλισμούς δε λέω κάτι καινούργιο, όποιος παρακολουθεί συστηματικά ταινίες το γνωρίζει με το παραπάνω. Αυτό που επισημαίνω όμως, είναι πως θεωρώ προτιμότερο έναν κακό υποτιτλισμό από την απουσία του. Και ειδικά στα τραγούδια που για κάποιο λόγο κάποιοι αποφασίζουν τελείως αυθαίρετα ότι η σημασία τους δεν είναι απαραίτητη για την κατανόηση της ταινίας. Εκεί τρελαίνομαι...
Έχεις απόλυτο δίκιο. Και για την ταινία της Piaf και για τις μεταγλωττίσεις. Αν ποτέ αρχίσουν τις μεταγλωτίσσεις και στην Ελλάδα, εγώ προσωπικά θα αποσυρθώ σε κάποιο μοναστήρι στο Μπουτάν!
Post a Comment